بهبود »كيفيت زندگي« گاوها، فراتر از كارهاي عادي براي آسودگي آنهاست
به استرس رواني كه گاوهايتان تجربه ميكنند بيانديشيد

بسیاري از دامپروران در ده سال گذشته از بهبود آسایش گاوهای شان به سود مالی خوبى رسیده اند.آیا شما به آسودگى روانى گاوهایتان اندیشیده اید؟

بسیاري از پژوهشگران و دامپروران، راههایی براي این که گاوهایشان را خوشحالتر کنند یافتهاند. آن ها به اهمیت اقتصادي این موضوع پى برده اند. گاهی یک تغییرکوچک وکم هزینه بازگشت مالی خوب خواهد داشت. در فرهنگ لغات وبستر، استرس فشاري است که بر بدن وارد می شـود و آن را در تنگنا قرار میدهد، یا وضعیت آن را به هم
میریزد. پژوهشگران دریافته اند که بدن نیازمند یک حس کنترل در زندگی یا قابلیت پیش بینی حوادث است. بدون داشتن این حس، هم انسان و هم جانوران دچار استرس میشوند. گاوها نیازهاي رفتاري و
غریزي ویژهاي دارند. اگر نیازهایشان مرتفع نشود، پاسخ آن ها ممکن است منفی باشد. گاوها یا خودشان را با «استرس آورهاي روانی مزمن» عادت میدهند، یا رفتار خودشان را به شکلى منفى تغییر مى دهند و تولید هورمون در بدنشان را دگرگون مى کنند.استرس، برروي تولید، فعالیتدستگاه ایمنی و عملکرد شکمبه اثر منفی می گذارد.

بگذارید به تولید مثل بپردازیم

براي این که گاو آبستن شود، باید بسیاري ازفعالیت هاى هورمونی در «زمان درست» انجام شود. پیشرفت فولیکولها و تخمکریزي (اوولاسیون)، توسط غده هیپوتالاموس و هورمون غدة هیپوفیز کنترل
میشود. پژوهشگران رفتارشناسی گاوها، سالهاست که سطح هورمونهاي کورتیکوستروئیدي خون را به عنوان عامل ایجاد استرس بیان مى کنند. سطح بالاى این استروئید بر روي تراوش HrnG وهورمونهاي دخیل در آبستنی تأثیر منفی مى گذارد. برخی تحقیقاتنشان داده اندکه شوك الکتریکی و فعالیتهاي آزاردهنده میتوانند درصد آبستنى را کاهش دهند. پژوهش هـــا بر روي گوسفندان نشان داده است که اگر چند هفته پس از جفتگیري از سگ گله براي جابهجایى آن ها استفاده شود، استرس ناشى از سگ گله در تلف شدن زود هنگام جنین گوسفندها نقش دارد.

شما چه چیزي را ممکن است ببینید؟

محققین »استرس مزمن« و »استرس حاد« را از یکدیگر متمایز کردهاند. استرس حاد شامل ترس، درد و نگرانی است. ترس و درد گاوها به آسانی قابل تشخیص است: گاوها ممکن است کمی قوز کنند، دچار
لرزش شوند، ناله کنند و پرخاشگر یا برآشفته شوند. گاوها ممکن است با رفتار غیر عادي، درماندگی خودشان را نشان بدهند. براي نمونه، ممکن است به عقب پس و پیش کنند و روى پاهاى جلو فشار بیاورند، چوب بجوند و یا بینى خود را بر چیزى مانند فشار دهند.

شناسایی استرس مزمن دشوارتر است و احتمالا بیشتر سبب نگرانی می شود.استرس دائمی می تواند به احساس بی کسی و دگرگونی رفتار گاو منجر شود.گاوها ممکن است چیزی نخورند  . به انچه در اطراف آنها می گذرد واکنشی نشان ندهد.

در تحقیقى، یک آزمایش متابولیکی 3 هفتهاي روي گاوهاي جرزي انجام گرفت، به این ترتیب که گاوها در بهاربندشان محصور شدند اما هیچ نوع بدرفتارى با آنها صورت نگرفت، ولى گاوها از خوردن
بازایستادند و واکنش آن ها نسبت به محیط زندگیشان متوقف شد.پس از اینکه گاوها از بهاربند به چراگاه آزاد منتقل شدند خوردن را دوباره از سر گرفتند و وضع آن ها خوب شد. فشار استرس مزمن بر روى جانور
میتواند شدیدتر باشد که در بیشتر مواقع به صورت فعالیت اضافی بروز میکند. استرس روانی به اشکال گوناگون میآید. پژوهشگران دریافته اند که بسیاري از چیزهایى که ممکن است از نظر ما استرس زا نباشند، بر روي گاوها استرس شدید ایجاد مى کنند. به عنوان مثال، ما میدانیم که مقید کردن گاو موجب ایجاد استرس مى شود، اما بررسیها نشان داده اند که این کار حتی از بی غذایی و بیآبی استرس بیشتري روي گاو ایجاد مى کند. گاوها مى توانند در یک زاویه دید003 درجهاي محیط پیرامون خود را ببیند. این وسعت زاویه دید به این معنى است که گاوها به آسانى مى توانند بترسند. گاوها همچنین رنگها را می بینند.

حساسیت گاوها یه صدا

صداهاي با فرکانس بالا میتوانند براي گاو استرس زا باشند. اوج حساسیت گاوها به صدا در فرکانس 3330 هرتز است، این در حالى است که گوش انسان بیشترین حساسیت را در بازه 1000 تا 3000 هرتز دارد.
یک صداي جدید و غیرمنتظره میتواند موجب ایجاد استرس در گاو شود. در محیطى آرام و بسیار ساکت، اگر گاوها صداي کوچکی بشنوند دچار استرس بیشترى میشوند. امروزه ثابت شده است که یک صداي مداوم مناسب، مانند موسیقی، میتواند استرس گاو را کاهش داده و موجب بهبود تولیدتولید شو د. یک صداى مداوم، مثلا موسیقى مى تواند از بروز استرس ناشى از صداهاى غیرمنتظره جلوگیرى کند.

هنگامی که من به سوي خوابگاه گاوها می روم و همۀ گاوها به سمت دیگر بهاربند فرار مى کنند و سراپاي من آلوده از مدفوع آنها می شود، پی می برم که یک نفر، یک فعالیت و یا هر چیز دیگري، گاوها را
آزار داده است. گاوها «منطقه پرواز» دارند. اگر همواره با آرامش با گاوها رفتار شده باشد، این منطقه از 3 تا100 پا (3 تا 03) متر را میپوشاند. اگر کارگران در لبه منطقه پرواز آنها کار کنند، گاوها
آسانتر جابهجا میشوند. گوسالههایی که بیشتر با آدمها ارتباط داشتهاند، زمانى که بزرگ میشوند شاید منطقه پرواز کوچکتري داشته باشند. در یک بررسی، مشخص شد گوسالههایی را که بلافاصله پس از تولد از مادرشان دور کردهاند و سپس با آرامش با آنها رفتار شده و بزرگ شده اند، به هنگام بلوغ و شیر دادن آرامتر از گوسالههایی بودند که سه روز ابتدایى زندگی را در کنار گاو مادر سپرى کرده اند.

گاوها انسان را به یاد می آورند

پژوهشگران نشان دادهاند که گاوها مى توانند توسط انسان دچار ترس و استرس شوند. این ترس ایجاد شده میتواند موجب کاهش 5 تا01 درصدى تولید شود.گاوها میتوانند آدمها را از روى چهره، لباس و هیکل آنها به یاد بیاورند. گروهى از محققان کانادایی و دانمارکى مشخص کردند که گاوها کسانی را که با آنها خوش رفتاري می کنند از کسانی که با آنها بدرفتار هستند تشخیص میدهند. در این تحقیق، 10 گاوتحت رفتار بد
یک کارگر و21 گاو با رفتار خوب کارگرى دیگر بررسى شدند.لباس یکی از این کارگرها سرتاپا قرمز و کارگر دیگري کامل زرد بود. پس از آن، حتی در بهاربند دیگر، گاوها از کارگري که با آنها بدرفتاري کرده بود فاصله مى گرفتند. بررسی دوم این گروه در زمان شیردوشی انجام گرفت. وقتى که کارگر بدرفتار در شیردوشی نزدیک گاوها قرار
میگرفت گاوها شیر را به سختى رها مى کردند، تپش قلب شدیدترى داشتند و در شیر دوشی ناآرامتر و پر حرکتتر بودند. تغییر و دگرگونی همچنین موجب ایجاد استرس در گاو میشود. تلیسه تازهزا باید با گاوهاي بالغ هم بهاربند خود، با خوابگاه انفرادي، با کف کانکریت،جیره متفاوت،دوشیده شدن در جایگاه شیردوشی و بسیارى چیزهاي دیگر – علاوه بر زادن گوساله- خو بگیرد. این استرسها میتوانند اثر منفی بر روي رفتار خوراك خوردن گاو بگذارند و موجب آشفتگی بیشتر متابولیکی شوند. براى اینکه تلیسه ها بتوانند پس از زایمان به شیردوشی خو بگیرند و در کنار گاوهاي بالغ هم بهاربند خود آرامش داشته باشند باید دوره انتقال زایمان آنها با آرامش بسیار و ملایمت بگذرد. شاید بهتر باشد قبل از آنکه آنها را به بهاربند گاوهاي نزدیک به زایمان ببریم، سه تا چهار هفته آنها را در
بهاربند گاوهاي کمشیر نگهداریم. در برنامه دسته بندي گاوها، رفتار متقابل و خوراك خوردن آنها باید مورد توجه قرار گیرد. مطلوب این است که گاوهاي هر گروه تا حد امکان همانند یکدیگر باشند و
همۀ آنها بتوانند هرزمان خواستند خوراك بخورند. تلیسههاي شکم اول و گاوهاى تازه زا اگر در میان شمار زیادى از گاوهاي پرخاشگر قرار بگیرند، بیشتر خجولانه رفتار میکنند. هرچند گاوهاي مسلط، نسبت به گاوهاى تسلیم ساعات بیشترى را در آخور مى گذرانند.

اما به طور کلى خوراك کمتري میخورند و حتی با جیره نسبتاً متوازن و برابر، احتمال بیماري اسیدوز در آن ها بیشتر است. مدیران دامپروريها، روزانه باید تصمیمهاي بسیاري بگیرند بنابراین گاهی مسائل روانی گاوها نسبت به مسائل دیگر در حاشیه قرار میگیرد. ممکن است کارگري را که هر روز بهموقع سرکار خود می آید اما با گاوها رفتار بدى دارد را تحمل کنند. بهاربند فري استال ممکن است
پر تراکم باشد، و یا گاوها ممکن است دستهبندى مناسبى نداشته باشند و به دلیلکمبود جا به شکلىنادرست جابهجا شده باشند ولى مدیر دامپروري به این موارد توجهی نداشته باشد. میزان ضرر و زیان
مالى که در اثر ناآرامی روانی گاوهابه دامپروران تحمیل مى شود به درستى قابل بررسى و اندازه گیرى نیست، اما ممکن است بسیار بیشتر از چیزى که شما گمان مى کنید برایتان تمام شود.